Μεσανατολικό: Τα σχέδια του Τραμπ και το μήνυμα στο Ισραήλ

Η είδηση της νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στο Ισραήλ και έφερε χαμόγελα ικανοποίησης στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου και την κυβέρνηση του.

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Αυτό συνέβη γιατί ακόμη θυμούνται στο Τελ Αβίβ την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και πώς στήριξε πλήρως όλα τα αιτήματα και τις θέσεις του Ισραήλ. Πρώτον αναγνώρισε ως πρωτεύουσα του Ισραήλ την Ιερουσαλήμ και πυροδότησε μεγάλο γύρο εντάσεων στην Μέση Ανατολή.

Επιπλέον ήταν στο πλευρό του Τελ Αβίβ στην μάχη του εναντίον του Ιράν και το 2020 διέταξε την δολοφονία του διοικητή της επίλεκτης δύναμης Αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης, Κασέμ Σολεϊμανί, ο οποίος πιστωνόταν την μεγάλη ανάπτυξη και ενίσχυση των σιιτικών δυνάμεων σε όλη την Μέση Ανατολή και κυρίως της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και της Χαμάς στην Συρία.

Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα μπορεί να είναι κάπως διαφορετικά αφού και οι ισορροπίες έχουν αλλάξει στην Μέση Ανατολή με τους πολέμους σε Λίβανο και Γάζα και τις αεροπορικές επιθέσεις μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Times of Israel, τουλάχιστον δύο αξιωματούχοι της προηγούμενης κυβέρνησης Τραμπ έχουν προειδοποιήσει τους Ισραηλινούς υπουργούς να μην θεωρήσουν ότι εκλεγμένος πρόεδρος θα στηρίξει άνευ όρων την προσάρτηση εδαφών της Δυτικής Όχθης κατά την δεύτερη θητεία του.

Οι πρώην σύμβουλοι του Τραμπ δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο να στηρίξει κάποιου είδους προσάρτηση εδαφών αλλά προειδοποίησαν τους Ισραηλινούς να μην θεωρούν ότι υπάρχει ειλημμένη απόφαση του εκλεγμένου προέδρου.

Με βάση τις πηγές που επικαλείται η ιστοσελίδα, το μήνυμα εστάλη σε διαφορετικές επικοινωνίες και συζητήσεις με υπουργούς του Ισραήλ. Ωστόσο οι ακροδεξιοί υπουργοί της κυβέρνησης δείχνουν με τις δημόσιες δηλώσεις τους ότι δεν ακούν την προειδοποίηση.  Για παράδειγμα την Δευτέρα ο υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, Μπεζαντέλ Σμότριτς ανέφερε ότι το 2025 θα είναι «το έτος κυριαρχίας στην Ιουδαία και την Σαμάρια (σ.σ. Δυτική Όχθη)».

Η λύση των δύο κρατών

Το 2020 ο Ντόναλντ Τραμπ είχε παρουσιάσει ένα ειρηνευτικό σχέδιο το οποίο προέβλεπε την προσάρτηση από το Ισραήλ των οικισμών των Ισραηλινών εποίκων στην Δυτική Όχθη. Το σχέδιο, όμως, μιλούσε και για την δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στις υπόλοποιες περιοχές της Δυτικής Όχθης.

Τότε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε στηρίξει το σχέδιο αλλά πολιτικοί που ήταν υπέρ των Ισραηλινών εποίκων, όπως ο Μπεζαντέλ Σμότριτς τάχθηκαν εναντίον.

Ισραηλινός αξιωματούχος ανέφερε στο Times of Israel, ότι ένας πρώην βοηθός του Ντόναλντ Τραμπ είπε σε Ισραηλινό υπουργό ότι αυτή η κυβέρνηση Τραμπ δεν θα δεχθεί την ισραηλινή κυριαρχία στους εποικισμούς «εν κενώ», όπως το είχε πράξει το 2020. «Εάν συμβεί αυτό (σ.σ. αναγνώριση της προσάρτησης των εποικισμών), θα πρέπει να είναι μέρος μίας διαδικασίας», είπε ανώνυμα πρώην αξιωματούχος του Τραμπ.

Από αυτές τις πληροφορίες προκύπτει ότι η κυβέρνηση Τραμπ στέλνει ήδη το μήνυμα ότι θα ζητήσει ανταλλάγματα για τις παραχωρήσεις που θα κάνει έναντι του Τελ Αβίβ. Επιπλέον το 2020 η Παλαιστινιακή Αρχή απέρριψε το σχέδιο και τότε οι Αμερικανοί συμφώνησαν να βάλουν στο συρτάρι το σχέδιο με αντάλλαγμα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να ξεπαγώσουν τις διμερείς σχέσεις τους με το Ισραήλ.

Ο κρίσιμος ρόλος της Σαουδικής Αραβίας

Στην περίπτωση που ο Λευκός Οίκος υπό τον Τραμπ στηρίξει ένα σχέδιο προσαρτήσεων εδαφών της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ τότε ρισκάρει μεγάλη αναταραχή στην Μέση Ανατολή και να αποξενώσει παραδοσιακούς συμμάχους της Ουάσινγκτον, όπως την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Αυτό είναι κάτι που δεν θα ήθελε σε αυτή την φάση η νέα κυβέρνηση Τραμπ η οποία χρειάζεται συμμάχους αφού ετοιμάζεται να ανοίξει μέτωπα με την Κίνα, να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία και να περιορίσει την επιθετική πολιτική της Τεχεράνης.
Σε αυτό το σκληρό παιχνίδι στην Μέση Ανατολή βαρύνουσα σημασία έχουν οι κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας. Από τη πρώτη θητεία του Τραμπ οι σχέσεις Ουάσινγκτον και Ριάντ ήταν στενές με τον γαμπρό του εκλεγμένου προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ να επισκέπτεται αρκετά συχνά την Σαουδική Αραβία.

Τώρα το Ριάντ παίρνει ξεκάθαρα θέση και κινεί τα νήματα για το Παλαιστινιακό. Ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν χθες έκανε λόγο για «γενοκτονία» του Ισραήλ στην Γάζα. Επιπλέον σε τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχε με τον Ντόναλντ Τραμπ και τον πρόεδρο του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν ζήτησε την δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Ο πολιτικός σχολιαστής Αλί Σιχαμπι που είναι κοντά με τη βασιλική αυλή της Σαουδικής Αραβίας, δήλωσε στο Al-Monitor ότι δεν αναμένει πώς η θέση του Ριάντ για το παλαιστινιακό ζήτημα θα αλλάξει μετά την ορκωμοσία του Τραμπ τον Ιανουάριο του 2025. Επίσης, δεν βλέπει το Ριάντ να αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο μετά την αποχώρηση του Κατάρ από τις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός.

Ενιαίο μέτωπο στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας και τον Αραβικό Σύνδεσμο

Η Σαουδική Αραβία φροντίζει πάντα να παρουσιάζει ένα ενιαίο μέτωπο με τα υπόλοιπα αραβικά και ισλαμικά κράτη για το παλαιστινιακό. Έτσι πραγματοποίησε μία σύνοδο κορυφής μεταξύ των χωρών που ανήκουν στον Αραβικό Σύνδεσμο καθώς και στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας.

Ηγέτες και εκπρόσωποι από περισσότερα από 50 κράτη που ανήκουν και στους δύο οργανισμούς συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας για να καταδικάσουν τις ισραηλινές ενέργειες στη Γάζα και τον Λίβανο.

«Ξεκινήσαμε μια παγκόσμια πρωτοβουλία για την υποστήριξη της λύσης των δύο κρατών» δήλωσε ο διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας και καταδίκασε την απόφαση του Ισραήλ να απαγορεύσει τον οργανισμό του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες (UNRWA).

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Φαϊζάλ Μπιν Φαρχάν πραγματοποίησε σειρά διμερών συναντήσεων στο περιθώριο της συνόδου κορυφής με τον πρωθυπουργό της Παλαιστίνης Μοχάμεντ Μουσταφά και τον υπουργό Εξωτερικών του Λιβάνου Αμπντάλα μπου Χαμπίμπ.

Τον περασμένο μήνα ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας ξεκαθάρισε ότι οι συνομιλίες για την εξομάλυνση των σχέσεων του σουνιτικού βασιλείου με το Ισραήλ δεν βρίσκονταν στο τραπέζι μέχρι να αποκατασταθούν τα δικαιώματα των Παλαιστινίων και να επιτευχθεί λύση δύο κρατών. Πριν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου από την Χαμάς στο Ισραήλ, υπήρχε έντονη φημολογία ότι η Σαουδική Αραβία ήταν κοντά σε εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ.

Στην ομιλία του πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς ζήτησε την επιβολή κυρώσεων στο Ισραήλ και τη διακοπή της επέκτασης των οικισμών «εντός ενός έτους».

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι απέφυγε να χαρακτηρίσει τον πόλεμο στη Γάζα ως γενοκτονία, αλλά κατήγγειλε «τη συστηματική δολοφονία αμάχων στη Γάζα». Επιπλέον ξεκαθάρισε ότι η Αίγυπτος δεν θα δεχτεί κανένα ισραηλινό σχέδιο για αναγκαστική εκτόπιση του πληθυσμού της Γάζας ή προσπάθειες να καταστεί ο θύλακας μη κατοικήσιμος.

Παράλληλα ο πρόεδρος της Συρίας πρόεδρος Μπασάρ αλ Άσαντ ζήτησε σχέδιο από τους Άραβες και τους ισλαμιστές ηγέτες για τον τερματισμό του πολέμου του Ισραήλ καθώς ανέφερε ότι «διαφορετικά θα βοηθούσαμε τη συνέχιση της γενοκτονίας».

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προειδοποίησε κατά των ισραηλινών σχεδίων «για τον αφανισμό των Παλαιστινίων». Πρόσθεσε ότι η απαγόρευση του Unrwa από το Ισραήλ επιδιώκει να «εξαλείψει τη λύση των δύο κρατών και να εμποδίσει την επιστροφή των Παλαιστινίων προσφύγων στην πατρίδα τους».